Rechthebbende is overleden

Vraag:

Ik ben werkzaam bij een gemeente O en heb de volgende vraag. Op één van onze oude begraafplaatsen doet zich het volgende – fictieve voorbeeld – voor: Johan de Boer heeft in 1946 drie graven gekocht, op naam. Nu (2005) komen wij er achter dat Dhr de Boer in 1967 is overleden. De graven zijn niet overgeschreven op naam van een familie lid, dus in 2005 nog steeds op naam van Dhr de Boer.

1.Moeten wij als Gemeente inspanning doen om familie/nabestaanden te achterhalen!

2.Gelden de regels zo als die toen waren nog steeds, zoals bijvoorbeeld eeuwig durende grafrechten.

3.Kunnen wij deze graven weer uitgeven en zo ja, op welke manier te handelen, zo nee waarom niet.

4.Als de grafsteen stuk is en familie niet te vinden hoe te handelen.

Antwoord:

U schetst de situatie waarin de rechthebbende is overleden en de grafrechten (nog) niet zijn overgeschreven op naam van een nieuwe rechthebbende. Wat te doen? Van belang is of u hiervoor een bepaling heeft in de beheersverordening. Veel gemeenten hadden en hebben nog steeds de regel dat als een rechthebbende overlijdt de grafrechten binnen een jaar na overlijden overgeschreven moeten zijn en dat wanneer dit niet (tijdig) gebeurt de grafrechten kunnen komen te vervallen. Van belang is natuurlijk wel dat u de nabestaanden de gelegenheid biedt om het graf op naam te nemen. Kort na overlijden kunt u meestal nog wel iemand bereiken via het postadres van de overledene, maar wanneer dat niet meer mogelijk is, of er wordt niet gereageerd, dan kan men natuurlijk niet van een gemeente verwachten dat men stad en land gaat afzoeken naar potentiele kandidaten. Het is dan van belang dat u een bordje bij het graf plaatst (met het verzoek aan de grafbezoekers zich te melden bij de begraafplaatsadministratie) en dat u de graven waarvan geen rechthebbende meer bij u bekend is op een lijst (met grafnummers, en de namen van de daarin begraven overledenen) aanplakt bij de ingang van de begraafplaats. Wanneer zich een jaar lang niemand meldt, kan het bestuur de grafrechten vervallen verklaren. Maar pas op: het is inderdaad zo dat de regels die van toepassing waren ten tijde van de uitgifte van het graf nog steeds gelden, dus check de toenmalige verordening. Een eeuwigdurend graf, ook wel een graf voor onbepaalde tijd genoemd, mag niet zomaar omgezet worden in een graf voor bepaalde tijd. De rechten daarvan kunnen alleen vervallen als er inderdaad een regel was opgenomen in de verordening waarin men bij overlijden de rechten binnen een jaar (of andere termijn) op naam van een nieuwe rechthebbende moest overschrijven. Wanneer zich nu binnen een jaar een rechthebbende meldt nadat u daarvoor een oproep hebt geplaatst (bij het graf en bij de ingang van de begraafplaats) dan kan deze de grafrechten op naam krijgen. Als de grafrechten vervallen kunnen worden verklaard, dit kan bijvoorbeeld ook wanneer de rechten voor bepaalde tijd niet tijdig zijn verlengd (nadat u de rechthebbende daarvan tijdig in kennis hebt gesteld en gelegenheid hebt gegeven dit te doen), dan vallen deze graven vrij voor heruitgifte. Niet eerder. De Wet op de Lijkbezorging kent ook een bepaling dat wanneer de rechthebbende de grafbedekking niet onderhoudt en niet reageert op een aanschrijven om bijvoorbeeld de schade aan een steen te herstellen, het mogelijk is om de steen te verwijderen en de grafrechten vervallen te verklaren. Maar ook dan geldt dat u dit een jaar van te voren schriftelijk moet aankondigen. Bovendien dient het graf dan nog 30 jaar onaangeroerd te blijven. Als bijlage zend ik u art. 28 uit de Wet op de lijkbezorging. Verder raad ik u aan om ook eens de juridische adviesrubriek van Mr. W.G.H.M. van der Putten te raadplegen op www.uitvaart.nl, hij heeft in Zijn vragenarchief tal van vergelijkbare kwesties en hoe te handelen behandeld. Als u nog meer specifieke vragen heeft kunt u mij ook altijd nog terugmailen, vermeld dan ook even uw telefoonnummer, want soms is het makkelijker om mondeling een bepaalde kwestie te bespreken, dan schriftelijk, zeker wanneer ik de specifieke omstandigheden niet ken en de bepalingen in uw reglement niet weet.

PH
16 november 2005