As overledene in twee urnen en twee graven?

VRAAG

Is of het mogelijk is om de as van een overledene in 2 graven bij te zetten?

Wellicht een vraag die niet gewoon is, maar heel goed kan voorkomen, zoals blijkt uit het volgende: de echtgenote van een parochiaan is 20 jaar overleden. De grafrechten zijn verlengd. Nu heeft de parochiaan een nieuwe partner. De kinderen van de parochiaan willen niet dat zijn urn en de urn van de nieuwe vriendin in het graf van hun moeder worden bijgezet. De parochiaan wil de vriendin niet loslaten, maar wil zich laten cremeren en vervolgens zijn as in 2 urnen laten doen om vervolgens een urnbus bij te zetten in het graf van zijn overleden echtgenote en de tweede urn in een (nieuwe) urn kelder waarbij later of eerder de urnbus van de nieuwe vriendin kan worden bijgezet.

ANTWOORD

U heeft een vraag gesteld die voor u misschien niet gewoon is, maar het betreft een situatie die vaker voorkomt. Ik ga er vanuit dat de parochiaan op dit moment de rechthebbende is van het graf waarin 20 jaar geleden zijn overleden echtgenote in begraven is. Op het moment van overlijden van de rechthebbende moet het grafrecht overgeschreven worden. De nieuwe rechthebbende bepaald wie er in een graf begraven wordt en of er een asbus in het graf geplaatst wordt. Tenminste, wanneer dat op grond van uw reglement toegestaan is. Wanneer dat niet het geval is, mag het simpelweg niet. Ik ga ervanuit dat het op grond van uw reglement wel toegestaan is, anders zou u de vraag niet stellen.

Nu kijken we naar wat de Wet op de lijkbezorging (Wlb) aangeeft ten aanzien van begraven of cremeren en asbestemming. Als eerste is artikel 18 van belang. Dit artikel geeft het volgende aan:

Artikel 18

1. In de lijkbezorging wordt voorzien door degene, die het in artikel 11 bedoelde verlof aanvraagt, dan wel door degene, die redelijkerwijze geacht kan worden in diens plaats te zijn getreden. De lijkbezorging geschiedt overeenkomstig de wens of de vermoedelijke wens van de overledene, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden.
2. Onder lijkbezorging wordt voor de toepassing van deze paragraaf begrepen het geven van bestemming aan de as van een gecremeerd lijk.

U geeft aan dat de wens van de parochiaan is dat hij na zijn overlijden gecremeerd wordt. Het is raadzaam dat de parochiaan dit vastlegt in een handgeschreven, gedateerd en ondertekende wilsverklaring. Het is ook van belang dat de huidige partner en de kinderen van de parochiaan hiervan op de hoogte zijn en dat de wilsverklaring zorgvuldig bewaard wordt. Degene die de uitvaart zal regelen moet de wens van de overledene uitvoeren, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden. Op dit moment, met de informatie die u gegeven heeft, zie ik geen reden om geen uitvoering aan de wens van de parochiaan te geven.

Uitvoering zou betekenen dat de as in twee asbussen geborgen moet worden. De Wlb heeft hier in voorzien in artikel 58. Dat artikel geeft letterlijk aan:

Artikel 58

1. Na de crematie bergt de houder van het crematorium de as.
2. De as wordt geborgen in één of meer asbussen. Een asbus wordt gesloten en op de bus worden de naam en de voorletters van de overledene, alsmede een registratienummer, vermeld.
3. Een deel van de as kan op verzoek van een nabestaande op een andere wijze worden geborgen en aan de nabestaande ter beschikking worden gesteld.

Kortom, wettelijk gezien is er geen enkel probleem om de as in twee asbussen te bergen en twee bestemmingen aan de as te geven. U dient op  grond van artikel 65 Wlb een registratie bij te houden van de asbussen die op uw begraafplaats geplaatst zijn. Het is de wens van de parochiaan om een deel van zijn as in een nieuw urnengraf te plaatsen. U schrijft niet of dat op uw begraafplaats zal zijn. Wanneer de as geplaatst is, adviseer ik u in uw administratie duidelijk vast te leggen dat de asbus slecht de helft van de as van de overledene bevat en ook te registreren waar de andere as geplaatst is wanneer u daar kennis van heeft.

Bovenstaand is het theoretische antwoord op uw vraag of as van één overledene in twee graven bijgezet mag worden. Er is echter sprake van verschil van mening tussen vader en zijn kinderen. Zeker over graven, begraven of cremeren en over asbestemming is dat heel vervelend en kan tot ernstig verstoorde familieverhoudingen leiden. Zoals ik schreef ga ik er vanuit dat vader nu rechthebbende is op het bestaande graf. Wanneer hij het grafrecht nu laat overschrijven op zijn huidige partner én de partner regelt later zijn crematie en asbestemming, dan hebben de kinderen het nakijken. De partner kan dan de as in het graf laten plaatsen. Jammer voor de kinderen, maar dat juridisch gezien de gang van zaken.

Is de nieuwe partner rechthebbende op het bestaande graf en die partner komt eerder te overlijden dan uw parochiaan, kan komt het probleem weer terug. Dan moet het grafrecht weer overgeschreven worden. Stel dat de parochiaan weer rechthebbende wordt, dan kan hij de as van zijn partner in het graf bij zijn 20 jaar geleden overleden echtgenote plaatsen. Als rechthebbende beslist hij hierover. Ik kan nog meer scenario’s uitschrijven, maar dat maakt het voor u alleen maar ingewikkelder en die scenario’s zullen wellicht niet voorkomen. Voor nu is het van belang om te weten dat as van één overledene in twee graven bijgezet mag worden. Adviseer uw parochiaan stellig om de eerder genoemde wilsverklaring op te stellen en probeer vooral niet betrokken te worden in een mogelijke familievete over asbestemming. Daarnaast adviseer ik u in uw grafadministratie duidelijke aantekening te maken over deze vraagstelling van de parochiaan zodat ook uw opvolgers van de huidige situatie op de hoogte zijn en zorg ervoor dat er altijd een rechthebbende op het graf is. Dringend advies is om geen asbus te plaatsen voordat het grafrecht geregeld is.

Mijn antwoord is wellicht uitgebreider dan een simpel ‘ja’ op uw vraag. In dergelijke situaties is het echter van belang zowel naar de Wlb als naar uw eigen reglement te kijken om te bezien wat wel en wat niet toegestaan is.

IW sep'24
20 november 2024