Groot risico op beschadigen boom bij opgraving

VRAAG

De rechthebbende doet afstand van het graf. Zij wil de resten laten opgraven en cremeren. Het graf is vol en 4 diep. Dat is sowieso al lastig. Nu is het zo dat dat graf op een lastig punt ligt en bij het verwijderen van de resten een naastgelegen boom ernstig zal beschadigen. Wij hebben al gecommuniceerd dat het niet kan, maar de familie wil persé dat de resten worden opgegraven en gecremeerd. De boom interesseert haar niet, zegt ze.

Heeft de LOB dit al eens eerder bij aan de hand gehad en wat adviseer u mij?

ANTWOORD

U schrijft dat de rechthebbende afstand doet van het graf en de stoffelijke resten wil laten opgraven en cremeren. In principe zou dat geen probleem moeten zijn, ware het niet dat het een vierdiep graf betreft en een boom dicht bij het graf staat. In dit geval is er sprake van opgraven en cremeren waar op grond van artikel 29 Wlb een vergunning van de burgemeester voor vereist is. Er is geen sprake van een ruiming van het graf, want daar gaat de rechthebbende niet over, maar de houder van de begraafplaats. Uitzondering hierop is wanneer in een reglement geregeld is dat de rechthebbende een verzoek kan doen tot ruimen van een graf, maar dat zal niet aan de orde zijn.

De rechthebbende kan bij de burgemeester een verzoek tot opgraven en cremeren indienen. Als het goed is, neemt de behandelend ambtenaar contact met jullie op om een aantal gegevens te controleren en navraag te doen of er bijzonderheden omtrent het graf zijn. Ik schrijf ‘als het goed is’, want niet alle behandelend ambtenaren volgen deze procedure. Wanneer jullie aan de ambtenaar aangeven dat de aanvrager van de opgraving de rechthebbende is en dat de laatste begraving minimaal 10 jaar geleden is, is er in principe geen reden om de vergunning te weigeren. Wanneer de boom op een bomenlijst van de gemeente staat en daardoor een beschermde status heeft, zou dat een rol kunnen spelen om de aanvraag af te wijzen, maar tegen de afwijzing staat een bezwaar open op grond van de Algemene wet bestuursrecht. Ik ga er vanuit dat de boom die beschermde status niet heeft anders was dit vast wel benoemd.

Wanneer de vergunning tot opgraven verleend is, moet u uw medewerking verlenen aan de uitvoering van de opgraving. In theorie zou u, wanneer u de vergunning binnen zes weken na vergunning verstrekking krijgt, de begraafplaats kunnen zien als belanghebbende en als belanghebbende op grond van de Awb bezwaar kunnen maken tegen de vergunning. Uw argument zou dan moeten zijn dat de boom ernstige schade zou oplopen als gevolg van de graafwerkzaamheden. Eerlijk gezegd denk ik niet dat de bezwaarcommissie dit argument zwaarwegend genoeg zal vinden om te adviseren om de vergunning niet in stand te houden. Juist omdat de boom geen beschermde status heeft. U zal dan de vraag krijgen hoe u zou handelen wanneer de rechthebbende een verzoek zou doen om een reguliere begraving (voorafgaand door het schudden van enkele lagen) in het graf uit te voeren. Zou u daar ook voor gaan liggen, wat overigens een interessante vraag zou zijn. Ik weet van een vergelijkbare situatie in, ik meen 2020, dat een gemeente een begraving in een graf wilde tegenhouden omdat een grote boom dan schade zou oplopen. De gang naar de rechter werd al voorbereid en de gemeente haalde bakzeil. Het grafrecht prevaleerde boven de ‘belangen van de boom”.

Volgens het tarievenoverzicht van uw begraafplaats kunt u viermaal € xx,xx in rekening brengen. Dat is fijn, maar u heeft liever dat de boom geen schade wordt toegebracht. Dat kan alleen door de opgraving niet uit te voeren.

Wanneer u de reden kent waarom de rechthebbende wil opgraven en cremeren, zou dat een opening kunnen zijn tijdens een overleg. Is het omdat zij de kosten voor de verlenging niet wil dragen of is er een andere reden. Wanneer het over de kosten van verlengen gaat, kan het een rekensom zijn wat een verlenging kost en wat de kosten voor vier opgravingen, vier kisten, transport, vier crematies en asbestemmingen zijn. Er is sprake van vier crematies omdat het opgravingen zijn en geen ruiming en aansluitend een gezamenlijke crematie van de stoffelijke resten, want nogmaals, over een ruiming gaat u alleen en niet de rechthebbende. Die totale kosten voor opgraven en cremeren kunnen wel eens hoger oplopen dan die van een verlenging van het recht met een periode van 20 jaar. Als u de boom wilt sparen, zou u in gesprek kunnen gaan om de stoffelijke resten te laten liggen en het graf zonder monument in stand te houden. Weliswaar zonder dat er een rechthebbende op het graf is en onder bepaalde (vastgelegde!) voorwaarden. Levert u financieel niets op, maar aan de andere kant kan (vermoed ik) dit graf – wanneer er afstand van gedaan zou zijn – toch niet opnieuw uitgegeven worden, juist om de (wortels van) de boom te sparen.

Zijn er andere reden dan het voorkomen van de kosten voor de verlenging van het grafrecht en er is vergunning tot opgraven verleend, dan staat u volgens mij enigszins met lege handen. De rechthebbende maakt dan gebruik van de mogelijkheden die het reglement en het tarievenoverzicht van uw begraafplaats haar biedt. Namelijk opgraven van de stoffelijke resten.

Ik adviseer u is om in het gesprek met de behandelend ambtenaar aan te geven dat jullie ervaring op dat grafvak met vierdiep graven is dat er op de onderste twee graflagen nauwelijks tot geen lijkvertering heeft plaatsgevonden (of dit nu waar is of niet). Maak hiervoor een aantekening in uw grafadministratie c.q. administratiesysteem dat u – wanneer de ambtenaar contact opneemt – dat zelf wilt afhandelen en niet door een medewerker die nog niet volledig ingewerkt c.q. op de hoogte is. Verzoek dan aan de ambtenaar dat wanneer er vergunning verleend wordt, er op grond van artikel 29, lid 2 Wlb vergaande voorwaarden in de vergunning opgenomen worden ten aanzien van de verpakking en transport van de stoffelijke resten. Denk hierbij aan het verplichtstellen van het gebruik van een lijkhoes in elke kist. Dat is kostenverhogend voor de aanvrager, maar op grond van lid 2 kunnen en moeten die voorwaarden opgenomen worden. In het verleden maakte ik zelf gebruik van de mogelijkheden die Wlb mij op dit gebied gaf. Niet alleen voor de ‘verpakking’ van de stoffelijke resten, maar juist ook voor het vervoer naar een andere locatie.

Zelf heb ik wel eens een enigszins vergelijke situatie bij een boom aan de hand gehand. Dat betrof een graf voor onbepaalde tijd waarin na honderd jaar of zo weer begraven moest worden. Ook hier stond een zeer forse boom die toen nog niet op de bomenlijst stond naast het graf. Die boom wilde ik ook behouden en in overleg met de rechthebbende heb ik dat betreffende graf de status ‘vervallen’ gegeven en ter compensatie een ander graf voor onbepaalde tijd ter beschikking gesteld. Officieel geregeld, namens het college van B&W, dat grafrecht overgezet van grafnummer AA naar grafnummer BB. In Uitvaartsuite vervolgens bij graf AA en BB alle documenten opgeslagen, zodat ook voor mijn opvolgers duidelijk is waarom AA vervallen is en welke afspraken hierover gemaakt zijn.

IW jun24
12 juni 2024