Vervallen grafrechten

VRAAG

Als een graf (particulier of algemeen) is afgelopen en de wettelijke procedure is gevolgd (bordje, brief, mededeling) en er is geen reactie gekomen of er is afstand gedaan dan vervallen de grafrechten terug aan de begraafplaats. In twee van antwoorden op de site kwam ik tegen dat dan de grafrechten overgenomen kunnen worden. Dus met de overledenen en het grafmonument.  Aan iedere Nederlander. Kunt u aangeven waar ik dit in de Wlb of besluit op de lijkbezorging kan terugvinden?

ANTWOORD

Voordat de uitgiftetermijn van een particulier graf verstreken is, moet je als begraafplaats de mogelijkheid tot verlenging van het grafrecht aanbieden. Wanneer hier geen gebruik van gemaakt wordt, dan bestaat het grafrecht na de afloop van de termijn niet meer. De begraafplaats heeft de zeggenschap over het graf en het grafmonument verkregen en is er vanaf dat moment eigenaar van en  verantwoordelijk voor. Wanneer in het reglement geregeld is dat nabestaanden vrije keuze hebben in de locatie van een nieuw graf, dan kan een graf – waarvan het grafrecht niet verlengd is – worden uitgegeven aan een ‘nieuwe’ rechthebbende. Aangezien het grafmonument inmiddels eigendom is van de begraafplaats, kan de begraafplaats het eigendomsrecht ook overdragen aan de nieuwe rechthebbende. Het is wel verstandig om dit bij de tenaamstelling van het grafrecht ook expliciet te vermelden. De stoffelijke resten welke zich in het graf bevinden kunnen ook gewoon blijven liggen. Is het graf ‘vol’ dan heeft de nieuwe rechthebbende de beschikking gekregen over een graf waarin geen begraafruimte meer is. Van deze constructie wordt wel gebruik gemaakt wanneer er onmin is binnen een familie en de rechthebbende wil het grafrecht niet verlengen, maar ook niet gedurende de grafrecht periode overdragen aan een ander familielid. Wanneer er gedurende de lopende grafrecht periode een overschrijving van het grafrecht plaatsvindt, dan is de nieuwe rechthebbende degene die kan zorgdragen voor de verlenging van het grafrecht. De omweg via een nieuwe uitgifte is dan overbodig.

In het eigen reglement moet geregeld zijn dat vrije grafkeuze bij een particulier graf mogelijk is. In de aanschrijving bij een verlenging zou ik wel de mogelijkheid tot overschrijven van het grafrecht gedurende de uitgiftetermijn benoemen, maar niet uitgebreid dat je een graf waar de uitgiftetermijn van verstreken is, compleet met monument en stoffelijke resten, aan een derde kan uitgeven. Op zoek gaan naar een wetsartikel in de Wlb of het Besluit op de lijkbezorging is in deze niet aan de orde.

Bij een algemeen graf eindigt het gebruikersrecht automatisch wanneer de uitgiftetermijn van het graf verstreken is. De rechthebbende heeft daarna geen rechten meer, ook al is er geen afstand gedaan. Mocht er vervolgens een verzoek komen om de stoffelijke resten op te graven en te laten herbegraven in een bijvoorbeeld particulier graf, dan moet deze persoon een verzoek tot opgraving en herbegraving indienen bij de burgemeester van de gemeente waarbinnen de begraafplaats ligt.

IW
22 november 2021