Voorwoord: Meer kunst

Het thema van de Week van de Begraafplaats in 2018 is ‘kunst’. Onder de kop: Van kunst tot kist. Kunst kent vele uitingen, muziek, dans, theater, literatuur, poëzie, film, architectuur, beeldende kunst, en die mogen allemaal aan bod komen tijdens de Week.
In dit themanummer beperken wij ons tot de beeldende kunst en architectuur, de twee vormen van kunst die als vanzelfsprekend een plek hebben op begraafplaatsen, in de vorm van aula’s, kapellen, graf- en herdenkingsmonumenten. En dan vooral tot nieuwe kunst. Kunst die nu gemaakt wordt, speciaal voor de begraafplaats.

Wie zou nu niet een keer een opdracht willen verstrekken aan een kunstenaar om speciaal voor de begraafplaats, uw
begraafplaats, een kunstwerk te laten maken? Te duur, hoe ik u denken. En: hoe pak ik dat aan?Het kan! En het hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Lees hoe begraafplaatsen Crooswijk en Daelwijck dat hebben aangepakt, met steun van het Mondriaan Fonds. Grote kans dat u zo tevens positieve aandacht genereert (pr is een ander belangrijk thema in dit nummer.)

Bij het mooier maken van de begraafplaats bent u ook afhankelijk van anderen, van de nabestaanden, de rechthebbenden van een graf. Afhankelijk van wat zij op het graf plaatsen. Soms is dat prachtig. Soms bent u er minder blij mee. Als u geluk heeft, hebben nabestaanden een kunstenaar gezocht en gevonden. Vaak via internet. Wij deden hetzelfde en keken wie en wat er achter de volgende urls’s schuilgaan: grafkunst.nl, grafkunsten.nl en grafkunstenaar.nl. In één geval (grafkunst.nl) bleek de beeldhouwer (hij bood schoonheid die troost gaf) net besloten te hebben de grafkunst er aan te geven. Zijn plek in dit nummer is ingenomen door Maarten Fleuren, een kunstenaar wiens werk ons al eerder was opgevallen. Op de site van grafkunsten.nl wachtten ons een kleurrijke verrassing: kunst of kitsch?

Daar kun je een langdurige discussie over houden. Wikipedia houdt het simpel: ‘Onder kunst wordt in het algemeen verstaan: het product van creatieve menselijke uitingen.’ Maar dan zijn de werkjes die ik zelf in een creatieve bui heb gemozaïekt ook kunst.
Ensie.nl (de digitale opvolger van de Eerste Nederlandse Systematisch Ingerichte Encyclopaedie) is grondiger: ‘Kunst is het vermogen om dat wat in geest of gemoed leeft of gewekt is, op zodanige wijze tot uiting te brengen, dat het kan ontroeren door schoonheid. Kunst is een ambacht dat bedoeld is om de zintuigen te prikkelen.’

Soms is een discussie totaal overbodig en ziet iedereen direct hoe prachtig iets is. Dat geldt voor het monument hier op de foto, het staat op het graf van de wereldberoemde, Russische danser Rudolf Noerejev (1938-1993). Ik zou met liefde, alleen om dit grafmonument te zien, kunnen afreizen naar de Russisch Orthodoxe begraafplaats in St. Genevieve-des-Bois in Frankrijk, waar het monument te vinden is.

Op de Nederlandse begraafplaatsen is ongetwijfeld al veel moois te vinden, voorbeelden hiervan staan in dit nummer, maar het mogen er wat ons betreft veel meer zijn. Want kunst en begraven horen bij elkaar, schrijft Pauline Prior in haar column. Mensen weten niet altijd dat dit mag, zegt grafkunstenaar Christine Kortland. U kunt ervoor zorgen dat ze het wel weten. Door het te vertellen, door (tijdelijk) voorbeeldwerken te tonen. De Week van de begraafplaats is daar het uitgelezen moment voor.

Mensen denken vaak dat kunst voor hen te duur is. Maar diezelfde mensen geven duizenden euro’s uit aan een granieten standaardsteen. Voor dat geld kan een kunstenaar de prachtigste dingen maken. Laat dat uw goede voornemen worden voor 2018: meer kunst op de begraafplaats. Te beginnen tijdens de Week van de Begraafplaats. De redactie wenst u een liefdevolle kerst en een mooi en kunstrijk 2018.

Anja Krabben