Hard of zacht

Kuilen waar water in blijft staan, sufgeschoffelde paden; als begraafplaatsbeheerder zou je het misschien graag anders zien. Harde paden, in plaats van zachte! Jammer dat asfalt zo duur is… Maar is dat eigenlijk wel zo? En waarom niet eens gedacht aan een grindpad? Een lesje verhardingen voor de liefhebber. Konden we al die paden hier maar asfalteren!” roepen veel begraafplaatsbeheerders vertwijfeld. Spuugzat van al die kuilen waar water in blijft staan, meer dan genoeg hebbend van het lostrekken van rollators en hun oudere bestuurders, sufgeschoffeld aan het straatjesgras. Met asfalt ben je daar allemaal vanaf. En het ziet er zoveel mooier uit, desnoods met een splitlaag. Dan is het voor het oog net weer een grindpad! Maar ach, het kan niet; het aanbrengen van een asfaltlaag is veel te duur.

Asfalt
Hoe vaak heb ik dit al gehoord tijdens rayonbijeenkomsten in het land en rondleidingen. En heel begrijpelijk natuurlijk. Asfalt is gemakkelijk te onderhouden, is goed te belopen en te berijden, verzakt niet onregelmatig. En laat ik eerlijk toegeven, er zijn best situaties waar asfalt niet misstaat. In de jaren zestig en zeventig zijn er veel begraafplaatsen bijgekomen. De periode van strak, zakelijk en zonder toeters en bellen. Rechte paden, vierkante grafvakken en de graven aangelegd als parkeervakken. Met onze ogen anno 2008 door velen nu niet echt gewaardeerd, maar let op: over twintig jaar vindt iedereen dit juist weer schitterend. Asfaltpaden, gerold tussen dikke betonbanden horen hier helemaal bij. En dan de tegenpool hiervan: begraafplaatsen in een bosachtige omgeving, vaak in een glooiend landschap, voorzien van een krakelingvormig padenpatroon. Vreemd eigenlijk. Hier storen asfaltpaden juist helemaal niet, althans mij niet. Die donkere linten met hier en daar wat afgevallen blad geven een evenwichtig beeld. Vraag niet waarom, ik weet het niet. Maar verder, verder is asfalt lelijk. Vindt u ook niet?

De overige verhardingen zijn in twee groepen in te delen. De elementverhardingen: gebakken of betonklinkers, tegels, et cetera. De halfverhardingen: schelpen, de granulaten als restproducten uit mijnen en steengroeven: duomix, steenkorrel, gravidor en ga zo maar door, de grind- en splitproducten. En dan heb je nog de onverharde zandpaden natuurlijk. In aanleg zijn de halfverhardingen aanzienlijk goedkoper dan de elementverhardingen. In onderhoud echter veelal weer moeilijker en daardoor duurder. En bij de elementverhardingen zijn bij aanleg de tegels normaliter de goedkoopste oplossing, dan de betonklinkers en ten slotte de gebakken klinkers. Zo, even in kort bestek een lesje verhardingen voor de liefhebber.

Grind
Maar als we nu hebben afgesproken dat asfalt lelijk is, wat is dan wel mooi? En waarom überhaupt veranderen, is dan de eerste voor de hand liggende vraag. Wat ligt er nu en waarom bevalt dit niet? Hierop zullen legio antwoorden gegeven worden. Teveel stof voor één artikel. Daarom ga ik nu in op één antwoord: “Nu ligt er nog grind of wat er van over is.” Nu, dan kan ik u feliciteren, dan heeft u het geluk dat uw begraafplaats is gezegend met één van de mooiste verhardingen! En dat niet alleen; de paden zijn ook nog eens zeer goed te belopen, te herstellen, onkruidvrij te houden… als het maar op de juiste manier is aangelegd. Een goed te belopen grindpad bevat namelijk nauwelijks grind! Hier volgt het juiste recept voor een grindpad. Men neme een stevige ondergrond. Hierop wordt een laag steenkorrel (gemalen puin) aangebracht. De dikte van de laag is afhankelijk van het feit of er op gereden wordt. Op voetpaden volstaat een laag van 15 tot 20 cm. Op paden met verkeer 25 tot 35 cm. Dit wordt tonrond geprofileerd voor een goede afwatering (midden van het pad circa 2 tot 5 cm. hoger dan aan de randen, afhankelijk van de breedte). Hierop wordt uiteindelijk een laag grind (bijvoorbeeld maasgrind in de gradatie 8 tot 16 mm.) aangebracht met een dikte van… circa 16 mm. Één grindkorrel dik dus. Dit kan vervolgens nog een keer afgewalst worden. Klaar is het grindpad en prima beloopbaar. Een kantopsluiting zorgt voor een fraaiere afwerking. Dit kunnen natuurlijk betonbanden zijn, gesteld op dezelfde hoogte als grindpad en berm. Een andere mooie – maar duurdere – oplossing is metalen randen. Dit zijn ijzeren strips die bij voorkeur verzinkt zijn en een afmeting hebben van minimaal 6 x 150 mm. Deze worden onderling gekoppeld met bouten en gefixeerd door speciale u-vormige beugels met een grondpen. Deze strip wordt zo’n 5 cm. hoger gesteld dan het grind. Aan de bermzijde kan gazon aansluiten op het niveau van de strip. Kunt u het nog volgen? Een voor iedereen gemakkelijk aan te leggen opsluiting. Hiermee is voorgoed de plaats van de graskanten vastgelegd en kantjes snijden is verleden tijd. Wel dient rekening te worden gehouden met de afwatering: het regenwater stroomt immers tegen de strip aan. Een goede oplossing is het aanbrengen van een omhulde drain in de padranden, 5 cm. onder de bovenkant van de steenkorrelfundatie. Afhankelijk van de
pad- c.q. drainlengte zijn afvoerpunten al of niet nodig. De inhoud van de drain is veelal een voldoende waterbuffer.

Kosten
En wat vindt de boekhouder van deze oplossingen? Nu, hij wordt maar wat blij van uw grindpadvoorstel. Even wat eenheidsprijzen. Wat zijn de totale aanlegkosten per m2 ongeveer. Zeg dat het gaat om 500 meter aan paden met een breedte van 3 meter.
Asfalt 32,-/m2
Betonklinkerkeien 43,-/m2
Gebakken dikformaat klinkers 63,-/m2
Grind (zoals omschreven) 22,-/m2
Opsluiting van betonbanden 20,-/m1
Opsluiting van metalen strips 40,-/m1

Onderhoud
En de onderhoudsman? Asfalt is gemakkelijk te onderhouden natuurlijk. Het is vrijwel onderhoudsvrij. Maar ook grindpaden zijn goed te onderhouden – er van uitgaande dat de gifspuit in de kast blijft. Een beproefde methode is harken, of bij grotere oppervlakten: een trekkertje met een oude eg. Eenmaal in de twee weken even met de eg er overheen en onkruid heeft geen kans om zich te hechten en uit te
stoelen. Op lommerrijke begraafplaatsen zal op den duur wellicht een humuslaag ontstaan in en tussen het grind. Dit stagneert de doorlaatbaarheid, bevordert de kruidengroei en verslechtert de begaanbaarheid. In zo’n situatie kan de toplaag onder droge omstandigheden mechanisch gezeefd worden. Kortom: lang leve het grindpad!