Richtlijnen met betrekking tot het schudden van graven

Vraag:

Wij hebben meerdere begraafplaatsen en deze worden onderhouden door een SW bedrijf.Deze mensen zorgen ook voor het grafdelven, dit werkt naar tevredenheid. Incidenteel worden bij ons op verzoek van familie graven geschud om familie bij te begraven.Dit gebeurt door ongeschoolde mensen van het SW bedrijf. Nu heb ik een paar vragen over de uitvoering van dit schudden.Ik heb de handleiding opgraven en ruimen, en veilig en gezond werken op begraafplaatsen gelezen.Moet schudden worden uitgevoerd (wat betreft veiligheid, nauwkeurigheid e.d.) als ruimen ? Kan/mag dit werk worden uitgevoerd door mensen zonder gerichte opleiding ?Zijn hiervoor opleidingen ?Moeten we altijd schermen plaatsen om het zicht te ontrekken aan publiek ? Het gaat hier dus steeds om een enkel graf, waarbij het minder opvalt als je geen schermen gebruikt.De schermen trekken vaak ook nieuwsgierige mensen aan.Kunt U mij ook meer vertellen over de nauwkeurigheid waarmee we moeten werken ,ik doel hiermee op hoever je moet gaan met het opzoeken van overblijfselen.De uitvoering hiervan kan van uiterste precisie met een schep tot schiften met de bak van de kraan (is dit respectvol?).Zijn hiervoor ook richtlijnen ? Hopelijk heeft U antwoord op mijn vragen.Mvg. A. Z.

Antwoord:

Beste A. Z.,Moet schudden worden uitgevoerd (wat betreft veiligheid, nauwkeurigheid e.d.)als ruimen ? Kan/mag dit werk worden uitgevoerd door mensen zonder gerichte opleiding ?Zijn hiervoor opleidingen ? Qua nauwkeurigheid en veiligheid zou ik geen onderscheid willen maken in ruimen en schudden. Bij beide werkwijzen moet gegraven worden en komen menselijke resten bloot te liggen. De LOB raadt af om ditwerk uit te voeren door niet gekwalificeerd personeel. Tot nu toe wordt er over het algemeen te weinig aandacht besteed aan het opgraven, ruimen en schudden van graven. Regelmatig halen begraafplaatsen over dit punt op een negatieve wijze het nieuws. Genoemde actieviteiten moeten even nauwkeurig, zorgzaam en piëteitsvol worden uitgevoerd als een begrafenis zelf. De overheid is bezig de Wet op de Lijkbezorging te actualiseren. De Tweede Kamercommissie stelt als taak aan de branche regels op te stellen voor ruimen en opgraven. De Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen, de Branche Vereniging Ondernemers Begraafplaatsbeheer en de Vereniging Nederlandse Gemeenten zijn hier gezamenlijk inmiddels mee gestart. Er is geen verplichting, maar toch raden wij u aan om calamiteiten te voorkomen, in zee te gaan met een bedrijf dat lid is van de BVOB. Zie hiervoor ook hun site: http://www.bvob.eu/wie-zijn-wij/leden. Er zijn, voor zover ik weet, geen specifieke opleidingen voor ruimen en opgraven. Wel wordt aan dit deel aandacht besteed bij de cursus Uitvoerder Begraafplaatsen en Crematoria van IPC-groene ruimte in Schaarsbergen.  Moeten we altijd schermen plaatsen om het zicht te ontrekken aan publiek ? Het gaat hier dus steeds om een enkel graf, waarbij het minder opvalt als je geen schermen gebruikt. De schermen trekken vaak ook nieuwsgierige mensen aan.Kunt U mij ook meer vertellen over de nauwkeurigheid waarmee we moeten werken ,ik doel hiermee op hoever je moet gaan met het opzoeken van overblijfselen.De uitvoering hiervan kan van uiterste precisie met een schep tot schiften met de bak van de kraan (is dit respectvol?). Zijn hiervoor ook richtlijnen ? Bij het ruimen of schudden van slechts een enkel graf is het inderdaad wat overdreven om schermen te plaatsen. Er zijn ook andere mogelijkheden om het publiek niet te confronteren met deze werkzaamheden. Veel begraafplaatsen voeren dit werk uit vooruit op de openingstijden van de begraafplaats. Een andre mogelijkheid is om iemand  ‘op de uitkijk’ te zetten en naderende nieuwsgierige bezoekers even aan te spreken om afstand te bewaren. De nauwkeurigheid van werken kan problemen oproepen. Op kleigrond is nauwkeurig aanzienlijk lastiger dan in zandgrond. Veelal wordt bij kleinschalig ruimen de uitkomende grond machinaal in kleine hoeveelheden op een hoop of op een kar gedeponeerd. Een medewerker harkt deze hoop uit op stoffelijke resten. Zodra de diepte is bereikt waar de overledene ligt, wordt het werk voornamelijk in handkracht uitgevoerd, om te bewerkstelligen dat alle resten ook daadwerkelijk verwijderd worden. Echter 100% nauwkeurig is deze werkwijze niet; kleine vingerkootjes zijn moeilijk te onderscheiden. Er zijn begraafplaatsen die alle uitkomende grond zeven met een zeefmachine. Dit werkt natuurlijk aanzienlijk nauwkeuriger, maar is ook kostbaarder en vergt meer tijd. De keuze is aan de beheerder. Of het werk al of niet respectvol is, volgt vooral uit de wijze van werken. Voorzichtig en doordacht te werk gaan en zich realiseren dat de opgegraven resten tot een mens toebehoorden zijn natuurlijk aandachtspunten. In mijn beleving kan, dit in het oog houdend, respectvol ruimen zowel machinaal als met de hand. Hopelijk kunt nu met deze beantwoording uw mening en criteria toetsen en zo nodig bijstellen.

Wim van Midwoud
4 juni 2009